Θυμάμαι πριν πολλά χρόνια, στην παιδική μάλλον ηλικία, είχα δει μια ταινία στην οποία ένας σκηνοθέτης θέλοντας να γυρίσει μία πολύ σημαντική ταινία που θα άφηνε εποχή, μία ταινία βαριά, μία ταινία προβληματισμού, μία ταινία που θα έμενε στην ιστορία. Μπήκε στη φυλακή θέλοντας να μελετήσει τους τροφίμους και να εμπνευστεί από τις συνθήκες της ζωής τους ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει το βαρύγδουπο έργο του... Το αποτέλεσμα ήταν να καταλήξει να γυρίσει μία ξεκαρδιστική κωμωδία.
Γιατί;
Γιατί συμπέρανε με όλα όσα είδε στη φυλακή, ότι ο κόσμος έχει τόσα προβλήματα που αυτό που χρειάζεται δεν είναι βαρύγδουπα μηνύματα, αλλά κάτι που θα τον κάνει να ξεχαστεί, να χαρεί, να γελάσει.
Νομίζω ότι τώρα πλέον που μεγάλωσα συμφωνώ με το ρεζουμέ της υποθέσεως, πράγματι, όλοι μας, λίγο ή πολύ, με τα προσωπικά προβλήματα και αδιέξοδά μας έχουμε ανάγκη διασκεδάσεως, ξεγνοιασιάς, ακόμα κι αν αυτή διαρκεί μόλις μερικά δευτερόλεπτα....
Βέβαια το χιούμορ είναι μια μάλλον προσωπική υπόθεση, υπάρχουν είδη και διαβαθμίσεις, δεν είναι δυνατόν όλος ο κόσμος να διασκεδάζει και να γελά με τα ίδια πράγματα, αλλά κάποιες φορές υπάρχουν αστεία γεγονότα-καταστάσεις-ατάκες που μπορούν να κερδίσουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του κοινού στο οποίο απευθύνονται.
Έτσι λοιπόν σ' αυτή τη λογική πολλές φορές κινούνται και πολλές διαφημίσεις. Από την εποχή που ο Χάρρυ Κλυν μεσουρανούσε και από παλιότερα ίσως γυρίζονται σποτάκια που είναι ή προσπαθούν να είναι αστεία και είναι πραγματικότητα ότι αυτά που τα καταφέρνουν, κερδίζουν τις εντυπώσεις, κερδίζουν αναγνωρισιμότητα και πάνω απ όλα συζητιούνται μεταξύ μας (και όταν λέω μας δεν εννοώ τους διαφημιστές αλλά το ευρύ καταναλωτικό κοινό), οι ατάκες τους χρησιμοποιούνται στον καθημερινό μας λόγο και επίσης δεν αλλάζουμε κανάλι όταν εμφανίζονται στις οθόνες μας αλλά αντιθέτως αδημονούμε να τα ξαναδούμε αρκετές φορές.
Από τα «Φουντούνια» λοιπόν της δεκαετίας του 80 μέχρι σήμερα υπάρχουν πολλά πετυχημένα παραδείγματα ξεκαρδιστικών σποτ τα οποία έμειναν στη μνήμη μας, υπενθυμίζοντάς μας ακαριαία και την εταιρία που διαφήμιζαν. Είναι μια πολύ πετυχημένη συνταγή για να μείνει η μάρκα στο μυαλό του καταναλωτή ανά πάσα στιγμή.
Βέβαια - όπως και το οτιδήποτε - το χιούμορ δεν αποτελεί πανάκεια για ένα διαφημιζόμενο προϊόν ή μάρκα. Εκ των πραγμάτων δεν γίνεται όλα τα προϊόντα να είναι δυνατόν να διαφημιστούν με μια χιουμοριστική διάθεση. Πέραν αυτού όμως συμβαίνει και ένα άλλο μάλλον άσχημο φαινόμενο - αυτό της επανάληψης και της -κακής συνήθως- αντιγραφής. Όταν κάτι πετυχαίνει τόσο πολύ ώστε να συζητιέται σε ευρεία φάση τότε θεωρείται μόδα και αρχίζουν τα παρατράγουδα... Για παράδειγμα κάποια στιγμή στο παρελθόν βγήκε ένα σποτάκι με γριούλες το οποίο πραγματικά ήταν πολύ πετυχημένο, πολύ αστείο, πολύ έξυπνο και πολύ καλογυρισμένο. Ο κόσμος ξετρελάθηκε, άρχισε να συζητιέται στις παρέες, οι ατάκες και οι εκφράσεις του έγιναν καθημερινότητα... και ξαφνικά γέμισε ο τόπος με γριούλες στην τηλεόραση, γριούλες να λένε κρύα αστεία, γριούλες με μια επαρχιώτικη προφορά να προσπαθούν να σε κάνουν να γελάσεις... αλλά να μη γελάς, να ψάχνεις απεγνωσμένα το τηλεκοντρόλ για να το σβήσεις το ρημάδι. Έτσι ακόμα και οι αρχικές, εξαιρετικές γριούλες κούρασαν, «κάηκαν».
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τη χρήση κωμικών ηθοποιών που έκαναν θραύση σε κάποιο σήριαλ, εκτός του ότι μετά από 2-3 διαφορετικές διαφημίσεις κουράζεσαι να ακούς την ίδια φωνή, μόνο η φωνή και το ταλέντο δεν φτάνουν. Χρειάζεται και έξυπνο κείμενο, έξυπνη σκηνοθεσία κ.λπ. Πόσες φορές είδαμε ταλέντα που λατρέψαμε όπως αυτό της Θεοπούλας του Παρά Πέντε να αναλώνονται σε ανόητα διαφημιστικά σποτάκια και αντί να γελάμε να αισθανόμαστε αμηχανία...
Βέβαια τίποτα πλέον δεν είναι παρθενογένεση, όλα εμπνέονται από κάπου και είναι λογικό σε κάποιο σημείο να αντιγράφουμε στοιχεία από κάτι που προϋπάρχει. Αυτό δεν είναι κακό, γίνεται κακό όταν αυτό γίνεται ασύστολα, απρόσεχτα και κυρίως χωρίς έμπνευση. Κακά τα ψέματα. Το χιούμορ για να κερδίσει μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων πρέπει να είναι εμπνευσμένο - μεσοβέζικες λύσεις σε μια σχεδόν καθολική αποδοχή ενός χιουμοριστικού προϊόντος δεν υπάρχουν, είναι κακέκτυπα και δεν προκαλούν το γέλιο αλλά την ανία και ίσως και τον εκνευρισμό. Οπότε η χρήση του χιούμορ, όπως και άλλων στοιχείων που στοχεύουν στο συναίσθημα πρέπει να είναι προσεκτική κι εμπνευσμένη, αν όχι, από όπλο επιτυχίας γίνεται καταστροφικό μπούμερανγκ ανίας και αμηχανίας.
Θοδωρής Τσοκανής
No comments:
Post a Comment